Nəşriyyatımızın ilk kitabı!

“Ancaq sədaqətin olduğu yerdə xəyanət mümkündür.”

Hardasa 2018-dən bəri ən yaxın dostumla nəşriyyat xəyalları qururuq. Ədəbiyyatı sevirik, ədəbiyyatdan zövq alırıq, öyrənirik, öyrədirik və daha çox zövq alırıq. Zövq aldığımız ədəbiyyatı da öz dilimizə qazandırmaq təkcə özümüz üçün yox, gələcək üçün də ən doğru addım olaraq göründü gözümüzə.

Beləcə Nebula nəşriyyatı doğuldu.

Niyə Nebula?

“Nebula – ölmüş ulduzların qalıntısı, kosmik toz və qaz toplusudur. Bəzilərinə görə, həm də bənzərsiz hekayələrin ilham mənbəyi, doğulduğu yerdir.”

Nəşriyyatımız yerli oxucunun ancaq axtarmaq həvəsi və təcrübəsi göstərsə, əli çata biləcək kitabları çap etməyi düşünür. Planımız budu, oxumaq qabiliyyəti olan hər kəs başını səmaya qaldırsa, ulduzları görə bilən müşahidəçi qabiliyyətindədi, bilinən, tanınan bütün kitabları asanlıqla oxumaq olar, bizim hədəfimizsə sadə müşahidəçinin görə biləcəyindən, xəbər tutacağından daha da uzaqlarda olan toz buludlarını əlçatan etməkdi, yerli oxucunun eşitmədiyi, bilmədiyi, amma kainatın fərqində olduğu, dəyərli saydığı bütün o bilinməz ulduzları əlçatan etməkdi.

Və sinir uclarına toxunan kitabları çap etməkdi. İncəsənət xaos yaratmalıdı. İncəsənət emosional labilliyinizi pozmalı və sizi fərqli düşünməyə məcbur etməlidi.

Beləcə bu sadaladıqlarım məni Muriel Sparka gətirdi.

“İncəsənət cəsarət məsələsidir.”

Bu 3 sözdən ibarət sadə cümləni oxuyanda marağım daha da artdı. Düşündüyüm bütün prinsiplərə uyğun cümlə idi. “The Prime of Miss Jean Brodie” adlı kitabını ələ keçirdim, oxudum və qərarımız qəti idi, Nebula ilk kosmik toz mənbəyini tapmışdı.

“Təhsil” sözü “hasil” sözü ilə eyniköklüdür. Mənası isə bir şeyi yetişdirib ortaya çıxarmaqdır. Mənim üçün təhsil şagirdlərimin qəlbindəkini yetişdirib ortaya çıxarmaqdır. Direktorumuz Miss Mekkey üçün təhsil içinizdə olmayan şeylərlə sizi doldurmaqdır. Mənə görə, bu təhsil deyil, müdaxilədir. Miss Mekkeyin təlim metodu şagirdlərin beynini çoxlu informasiya ilə doldurmaqdan ibarətdir; mənimkisi bilgini hasil etməkdən və bu, əsl təhsildir.

Miss Brodi ömrünün baharında, praym dönəmində olduğunu iddia edən müəllimdi, qızlar məktəbində işləyir və 6 qızı özünküləşdirir. Öz bildiyi tərzdə tədris keçir, şəxsi həyatını onlarla paylaşır, təhsili informativ yox, daha emosional, çoxşaxəli və praktik görür. Kitab əvvəllərindən etibarən insanda Brodiyə qarşı çox xüsusi duyğular yaradır, məktəblərdə öyrəşdiyimiz ruhsuz müəllimlərdən fərqlidi Miss Brodi. Oxucuda yuxarıdakı sitatla təhsilə olan bu geniş baxış bucağı sizdə az da olsa rəğbət oyadır və sonra o məşhur sitat gəlir və oxucu Miss Brodi haqqında daha yüksək fikrə qapılır:

“Direktorumuz Miss Mekkey “Təhlükəsizlik hər şeydən vacibdir” şüarına inanır. Amma təhlükəsizlik hər şeydən vacib deyil, Yaxşılıq, Həqiqət və Gözəllik, bax bunlardır hər şeydən vacib olan.”

Bir mövzuda hər oxucu yəqin ki mənimlə razılaşar, Miss Brodi çox orijinal personajdı. Kitabın əvvəllərində insanda “ölü ozanlar dərnəyi” filmindən izləyicilərin yaxşı tanıdığı John Keating effekti yaradır, amma kitab irəlilədikcə 160 səhifəlik bu kitabda müəllifin necə yetkin və hiyləgər olduğunun fərqinə varırısınız, çünki Miss Brodinin dilindən çıxan heç bir cümlə boşuna səsləndirilməyib, sizin üçün yaddaqalan bütün o sitatlar Miss Brodi barədə sonda qəlbinizdə quracağınız məhkəmədə onun əleyhinə işlədiləcək.

Yaxşılıq, Həqiqət və Gözəllik. Miss Brodi təhlükəsizliyi bu üç şey uğruna qurban verməyi müdafiə edir, amma, doğurdan da, bu üçünə inanır?

Yaxşılıq faşizmə həvəs salan müəllim üçün birinci sırada ola bilməz, çünki Miss Brodi uşaqları öz inandığı şeylər uğruna ölümə də göndərməkdən çəkinmir, onları plastlin kimi büküb dəyişdirməkdə etik baryer görmür.

Həqiqət prioritetlərindən biri deyil, 6 qız uşağını illərcə manipulyasiya edir, gələcəklərini əhvalına görə dəyişdirdiyi yalan hekayələrlə yoğurur.

Gözəllik isə.. tamamilə nisbidir və Miss Brodi gözəlliyə yox, cazibəyə inanır.

Xeyirxah yox, kindar, dürüst yox, hiyləgər, gözəl yox, cazibədar.

6 qızdan biri Miss Brodiyə xəyanət edəcək, amma kim? Və niyə?

Kitab 160 səhifəlik şahmat oyunudu. Poetik deyil, sujet dolaşıq deyil, amma üslub və struktur.. Müəllif hamını mat qoyur.

Müəllif oxucunun nazıyla oynamır, öz emosiyalarına qapılıb personajlarının dilindən danışmır, səhifələri uzatmaq xətrinə boş təsvirlərə girişmir, fərdi faşizm, feminizm, təhsil və böyümə barədə triller janrında olmayan psixoloji triller yaradır və bunu əlində olan materialı minimal dozada istifadə edərək etməyi bacarır. Bu 6 gənc qızın psixoloji qətliamıdı və yalnız biri silkələnib “Brodi effekti”-ndən qurtulmağı bacarır.

Bu kitabı orijinal dilində oxumaq mənim üçün böyük zövq idi, onu dilimizə qazandırmaq möhtəşəm idi, mümkün qədər müəllifin soyuqqanlı, britan ingiliscəsini öz dilimizə əyib bükmədən gətirməyə çalışdıq,, düşünürəm ki, bunu bacardıq, indi qalır kitabı oxuculara oxutmaq.

Miss Brodi sizi narahat edəcək. Kitaba başlayacaqsınız və bu sözlərimi əvvəlcədən bilərək, Brodinin təhlükəli biri olduğunu bilərək, başlayacaqsınız, amma onun cazibəsinə yenə də qapılacaqsınız və sonda Miss Brodi sizi yenə də mat qoymağı bacaracaq.

Nebula nəşriyyatını yaddaşınıza yazın, beləsi hələ olmamışdı.